Een Raket met de hakken in het zand
Al in het vroege voorjaar worden de stoepen en straten versierd met kleine plantjes met witte bloempjes. Ze hebben mooie namen als Vroegeling, Kleine Veldkers en Herderstasje. Een klein plantje met witte bloempjes met een iets minder poëtische naam is de Zandraket (Arabidopsis thaliana). In mijn ervaring gaat dit plantje iets later bloeien dan de eerstgenoemde planten.
Voor niet-kenners zijn deze plantjes soms moeilijk uit elkaar te houden. Meestal is dat het makkelijkst als ze vruchten hebben, dan verschillen ze nogal van elkaar. Toch heeft de Zandraket wel een duidelijk herkenbaar detail, al heb je wel een loep nodig om dat te zien. Op de bladeren van de rozet zitten zogenaamde gaffelharen, haren in de vorm van een Griekse Y. Ze vallen vooral op aan de rand van het blad. Als je die ziet heb je met de Zandraket te maken.
De Zandraket is een eenjarige plant uit de Kruisbloemenfamilie (Brassicaceae). Dat betekent dat de vier witte kroonblaadjes van de bloem in de vorm van een kruis staan. Na de bloei ontwikkelen zich dunne, lijnvormige vruchten, ook wel hauwen genoemd, die schuin afstaan. In de vruchttijd krijgt de plant vaak wat rode bladeren.
De Zandraket plant zich meestal voort door middel van zelfbestuiving. Dat betekent dat de nieuwe plantjes genetisch identiek zijn aan de ouderplanten. En omdat het plantje ook wat genen betreft simpel is, z’n hele DNA is in kaart gebracht, wordt dit plantje veel gebruikt in erfelijkheidsonderzoek.
Wat z’n voorkomen betreft, de Zandraket is een echte stadsplant. Oorspronkelijk komt hij uit de landen langs de Middellandse Zee maar hij is hier, met name in de steden, goed ingeburgerd. Zoals zijn naam al zegt, houdt hij wel van een beetje zanderige grond.
Tenslotte begrijp ik niet goed waarom hij Raket genoemd wordt. Dat woord zou teruggaan naar het Franse woord voor kool. Meer planten uit de Kruisbloemenfamilie hebben het woord Raket in hun naam. Nu is de kool die wij als groente kennen ook lid van de Kruisbloemenfamilie, maar daar houdt de overeenkomst dan ook op. Ik vraag het me verder maar niet af en kijk ieder jaar weer reikhalzend uit naar de bloei van de Zandraket.
