Verwilderde narcissen, we kunnen ze niet langer negeren
In Nederland komt slechts één inheemse Narcis voor, Wilde narcis (Narcissus pseudonarcissus subsp. pseudonarcissus). Deze is op enkele plekken in Zuid-Limburg, het zuiden van Drenthe en het noordoosten van Overijssel nog te vinden. Deze wilde vorm is behoorlijk lastig te onderscheiden van verwante cultuurvariëteiten. Door het oprukken van dergelijke cultivars en het mengen van wilde en niet-wilde populaties, wordt het steeds lastiger om Wilde narcis met zekerheid vast te stellen. Dit vraagt om bescherming van de wilde populaties, maar hoe interessant en belangrijk dit ook is, dat is niet de boodschap die ik wil overbrengen.
Verwilderde tuinplanten zijn in de meeste gevallen beperkt tot het stedelijk gebied en hebben weinig ecologische waarde voor de Nederlandse natuur. Voor Narcissen is dit echter al lang het geval niet meer. Narcissen zijn overal, in het stedelijk gebied vind je ze op begraafplaatsen, stinsenplaatsen, tuinen en groenstroken. In natuurgebieden zie je de soort echter ook steeds vaker opdagen. Het is bijna knap om in het voorjaar een km-hok te inventariseren zonder een Narcis tegen te komen. Zo is ze aan te treffen langs slootkanten, in bosranden en langs paden in lichte bossen. In de meeste gevallen is de soort hier terecht gekomen door stort van tuinafval. Sommige soorten houden niet van gedumpt worden en gaan dood, andere soorten vinden dit prima en blijven nog jaren rondhangen. Rotsooievaarsbek is hier een perfect voorbeeld van. Narcis vindt het niet alleen prima om gedumpt te worden, maar kan vervolgens gigantische populaties gaan vormen. Inmiddels zijn Narcissen in dusdanige hoeveelheid verwilderd aan te treffen, dat we deze niet langer als een van de zoveel tuinplanten moeten zien, maar als een tuinplant die zeer sterk ingeburgerd is en mogelijk ook een grote ecologische rol kan spelen in de Nederlandse natuur.
Maar goed, dan komt het op naam brengen om de hoek kijken. Er zijn wereldwijd tussen de 66 en 85 soorten te vinden. Ga je hier echter het aantal cultivars bij op tellen, dan kom je al gauw op duizenden variëteiten! Gelukkig zijn de Engelsen ons voor en hebben een determinatiesleutel gemaakt van de in Engeland verwilderde cultivars. Schrik niet, in deze sleutel staan bijna 150 verschillende cultivars opgenomen. De determinatiesleutel is echter niet complex, je loopt er vrij gemakkelijk doorheen en komt al gauw uit bij het gewenste resultaat. Bovendien zijn de verwilderde cultivars in Nederland beperkt zijn tot een klein deel van deze 150 opgenomen taxa. Ten slotte zijn deze cultivars ingedeeld in 12 verschillende Divisions, waardoor je in enkele determinatiestappen al honderd mogelijkheden uitgesloten hebt.
Het lijkt mij enorm interessant om te kijken welke cultivars we nu het meeste aantreffen in de Nederlandse natuur. Lijkt jou dit ook een leuke uitdaging voor het voorjaar, dan kan dat nog tot ongeveer eind mei. Daarna eindigt de bloei voor de meeste Narcissen. Wil je ook een poging wagen, let dan vooral op kleur, vorm, lengte en breedte van de trompet en van de kroonbladen. Stel deze in het veld vast en verzamel eventueel een bloem, zodat je vervolgens thuis op je gemak uit kan sleutelen waar je mee te maken hebt.
