Anna Paulownaboom; pionier van het groene stadswoud

Geplaatst op door

Nu bescheiden nog zaailingen van Anna Pauwlownaboom, maar zonder ingrepen straks de kiem voor een heus stadsbos.

Onze steden worden secuur ingericht, voortdurend onderhouden, met al het groen van dien. Alles lijkt in regie, maar er is een andere werkelijk. Het groen in het stad gaat zijn eigen gang, tot op het steen toe. Als we een plek even uit handen geven nemen de elementen het over en in no time wordt de aanzet gegeven tot een weelderige, groen stadswoud.  Dat stadswoud in spe combineert spontaan opschietende inheemse met exotische houtige gewassen. Van overal komen ze aanwaaien. Veelal zijn het cultuurbomen, meest ex-straatbomen, die hier het avontuur aangaan.

Een bijzondere verschijning daarbij is de majestueuze Anna Paulownaboom. Hoewel de Anna Paulownaboom een boom is uit de binnenlanden van China, heeft deze soort een oranje tintje. Het was de favoriet van de Russische Anna Paulowna, getrouwd met de Nederlandse koning Willem II. De koningin hield van extravagante planten en de grote hartvormige bladeren en enorme paarse trompetvormige bloemen van de boom bevielen haar wel. De boom wordt daarom ook ‘prinsessenboom’ of ‘keizersboom’ genoemd.

Een prille Anna Paulownaboom in hartje maastricht

De boom viel veel breder in de smaak en is in onze contreien aangeplant in tuinen, parken en langs straatkanten. Van oorsprong is Anna Paulownaboom een echte pionier. Het wortelstel kan in korte tijd nieuwe, snelgroeiende scheuten produceren. De boom groeit het beste in voedselrijke, vochthoudende bodems, maar is relatief tolerant tegenover vervuilde of verschraalde grond. Ook kan de boom in scheuren van bestrating of muren groeien. De bladeren bevatten veel stikstof en de wortels voorkomen bodemerosie. De Anna Paulownaboom wordt in zijn groei geremd wanneer grotere bomen hem overschaduwen. Jonge planten zijn gevoelig voor vorst, maar een oudere boom is winterhard. In het Middellandse Zeegebied leidt deze boom intussen al een eigen leven met overal spontaan opkomende exemplaren. Nu ons klimaat steeds meer mediterrane trekjes krijgt voltrekt zich hier hetzelfde proces.

In no time groeit de Anna Paulownaboom, hier in Leuven, uit tot een kolos.
Anna Paulownaboom heeft het steen lief, schiet overal wortel tot ‘indoors ‘ toe.

Deze zomer liet dat in alle toonaarden zien. Veel houtige gewassen gingen gebukt en lieten het leven onder de hittestress. Zo niet de Anna Paulownaboom, die groeide op vele plaatsen in hoog tempo florissant uit. In Amsterdam, maar meer prominent nog in Maastricht en Leuven. Hoe steniger, hoe beter, geen plek bleek te gek; van kerkmuur, slooptuin, muurgevel tot ‘indoors’ toe.

Over Ton Denters

Natuur zit in mijn hart en hoofd, en dan met name wilde planten. Al in 1985 maakte ik mijn gang naar het Nationaal Herbarium; werkte daar aan de Atlas van de Nederlandse Flora. Daarna ging als (stads)ecoloog aan de slag. In de loop der tijd werd ik meer en meer de ambassadeur van stadsplanten en startte in een tijd dat veel floristen urbane gebieden links lieten liggen. De stedelijke flora is voor mij fascinerend, en het bestuderen levert steeds weer nieuwe, boeiende informatie op. Ik zet dat graag op papier. In 2004 resulteerde dat in de Veldgids Stadsplanten. In het tijdschrift Planten (Floron) verzorg ik nu een rubriek die nieuwe stedelijke planten belicht. Op twitter deel ik het meest actuele nieuws: @urbane_natuur.