Mensenvriend
In een beetje ruig hoekje in de stad kom je het steevast tegen. Op zo’n plek waar je ook Brandnetels vindt, en Fluitenkruid: voedselrijke plekken. In praktisch elk kilometerhok in Nederland is het te vinden, en het is over de hele wereld verspreid, extreme omstandigheden uitgezonderd: Kleefkruid.
Je zou denken: iedereen kent het wel. Toch zijn er altijd wel weer mensen verrast als je demonstreert hoe Kleefkruid aan zijn naam komt. Hier hoef ik dat niet uit te leggen toch?
De wetenschappelijke naam is Galium aparine. Galium komt van het Griekse ‘gala’ en betekent ‘melk’. De planten van het geslacht Galium schijnen vroeger gebruikt te zijn om melk te stremmen. Kleefkruid werd vroeger ook wel door de verse melk gehaald om daar ongerechtigheden uit te vissen: alles blijft er immers aan vastzitten. Aparine komt ook uit het Grieks ‘apairo’ en betekent grijpen. Eigenlijk zou grijpkruid een betere naam zijn dan kleefkruid: er zit immers niets kleverigs aan de plant!
Kleefkruid behoort tot de Sterbladigenfamilie, evenals Lievevrouwebedstro en de walstrosoorten. De bladeren staan in kransen rond de stengel, meestal een krans van zes.
De bloemen zijn klein, ze worden hooguit twee mm. Iets opvallender zijn de ronde vruchtjes, met als bijnaam: hanenklootjes. Als je een vruchtje pelt, komen er ronde zaden als harde witte pareltjes tevoorschijn. Deze worden later zwart.
Met zijn weerhaakjes die netjes één kant uit gericht zijn kan Kleefkruid vrij hoog klimmen, tussen struiken door bijvoorbeeld. Vindt hij geen steun om omhoog te klimmen, dan blijven de stengels laag en vormen zo een soort tapijt over de lage planten.
De stengels zijn gemakkelijk te breken en los te trekken, maar ik verbaas me er altijd over hoe vast de wortel in de grond zit. In het najaar zie je al jonge planten verschijnen, die in de winter prima overleven om het volgend jaar weer bloemetjes te geven.
Het zou goed kunnen dat klittenband uitgevonden is door naar deze plant te kijken maar daar zou je ook de vruchten van Geel nagelkruid, Groot heksenkruid of Klitten voor kunnen bekijken.
Ik hoor vaak dat mensen een hekel hebben aan Kleefkruid, maar ik las dat Dodonaeus, een 16e-eeuwse plantkundige en arts, schreef: men noemt deze plant een mensenvriend, omdat hij aan iedereen blijft vastkleven. Tja, zo kun je het ook bekijken!
