Muurpeper

Muurpeper is een soort die overal in Nederland te vinden is. Muurpeper wordt in de FLORON publicatie over Muurplanten onder andere aangeduid als een muurplant en heeft daarmee een link met de stedelijke flora.
Muurpeper is te vinden op zonnige, droge en meestal kalkrijke, zandige of stenige grond. Van nature komt Muurpeper voor in heel Europa. In Nederland is dat vooral op kalkhoudend zand in de duinen en langs de rivieren. Door het veelvuldig aanplanten is niet meer geheel duidelijk of Muurpeper zich spontaan heeft gevestigd of niet. In Deventer is de plant, naast een algemene verschijning in schrale bermen, te vinden op muren van kades en in mindere mate op de restanten van de overblijfselen van de stadsmuur.

Vetplantenfamilie

Muurpeper is lid van de vetplantenfamilie (Crassulaceae). Vetplanten zijn succulenten die het vermogen hebben om in de dikke bladeren water op te slaan. Die opslag van water geeft de leden van deze familie een groot voordeel. Er zijn nog meer aanpassingen om de verdamping te minimaliseren:

• een dikke bladhuid (cuticula)
• een waslaagje op het blad
• het vermogen de huidmondjes overdag te sluiten

Die laatste eigenschap heeft als nadeel dat er dan ook geen kooldioxide (CO₂) binnen gelaten kan worden. Dat is een vereiste in het proces van fotosynthese om vanuit water, diverse mineralen en CO₂ , koolhydraten te maken. En daarmee voedsel voor de plant. De vetplanten hebben dat opgelost door ’s nachts de kooldioxide tijdelijk te binden tot appelzuur. Dit wordt dan opgeslagen in het blad. Bladeren zijn in de ochtend dan ook zuurder dan aan het eind van de dag. Aan het eind van de dag is al het appelzuur dan afgebroken om de CO₂ weer vrij te maken voor het proces van fotosynthese. Deze aanpassingen maakt het voor vetplanten mogelijk om te overleven in droge en hete omstandigheden.

Muurpeper

De meeste leden van de vetplantenfamilie zijn zeer regelmatig gebouwd met in de regel hetzelfde aantal kroon-, kelkbladen en vruchtbeginsels. Zo ook Muurpeper, deze is te herkennen aan de vijf goudgele kroonbladeren, vijf kelkbladen, vijf vruchtbeginsels en meestal tien meeldraden. De bloemen zitten in groepjes van 2-5 bloemen aan het eind van een steel. Die steel is dicht bezet met afgeplatte tot eironde schubachtige blaadjes. Deze blaadjes lijken tegen de stengel aangeplakt. De nietbloeiende spruiten zijn heldergroen en soms roodachtig.
Muurpeper dankt zijn naam aan de scherpe smaak van de blaadjes. De scherpe smaak wordt veroorzaakt door piperidine alkaloïden die een scherpe, peperachtige en bijtende smaak geven en licht giftig zijn. Uitermate goede verdediging tegen dieren die graag van bladeren eten.

Relatie met …

Een gemiddelde inheemse boomsoort onderhoud een relatie met soms tot honderden soorten insecten. Zie voor een top 10 van insectensoorten die aan bomen zijn gebonden onderstaande infographic.

Voor Muurpeper geldt dat er slechts enkele soorten gespecialiseerd zijn op Muurpeper. Deze soorten, waaronder luizen en een micronachtvlinder, hebben zich aangepast aan het giftige Muurpeper. De micronachtvlinder maakt mijnen in de bladeren van Muurpeper en heet; Glyphipterix equitella en heeft voor het gemak twee Nederlandse namen:

• Muurpepervleugelwippertje (TINEA)
• Duinparelmot (volgens bladmineerders.be, bladmineerders.nl, waarneming.nl en microlepidoptera.nl)

De Duinparelmot is een specialist op Muurpeper en het geslacht Sedum in het algemeen. Ondanks de overweldigende hoeveelheid vetplanten wordt de soort slechts zelden gemeld volgens bovengenoemde sites. Afbeeldingen van de Duinparelmot en de mijnen die de rupsen creëren zijn te vinden op de genoemde sites.

Verspreiding

Muurpeper en zijn directe familieleden worden veel gebruikt in plantsoenen, op begraafplaatsen en als dakbedekker op groene daken. Vanaf daar ‘ontsnappen’ vaak soorten. Ton Denters heeft over deze ontsnapte soorten een bijdrage geleverd aan deze blog, genaamd dakvlieders.
Muurpeper komt vaak voor op begraafplaatsen. Dat is gerelateerd aan de ‘eeuwig’ groenblijvende planten. Naast het feit dat Muurpeper in de winter groenblijvend is kan het zich nogal gemakkelijk vermeerderen via de afgebroken blaadjes. Bladeren en takken die afbreken groeien gemakkelijk weer uit tot nieuwe planten, waarmee de ongeslachtelijke voortplanting een belangrijke manier is voor de verspreiding van Muurpeper en vele andere vetplanten. Schoffelen op begraafplaatsen bijvoorbeeld resulteert dan ook in vaak vlakdekkende tapijten van vetplanten (Mosbloempje (Crassula tillaea) is een beroemd voorbeeld).