Hazenpootje – zo donzig en aaibaar
Met het wijzigen van de spelling van de Nederlandse taal in 1995 werd Hazepootje gewijzigd in Hazenpootje. Het plantje zelf veranderde uiteraard niet van uiterlijk. Weinig stadsbewoners zullen bij Hazenpootje (Trifolium arvense) denken aan klaver. Maar met twaalf andere klaversoorten, die in Nederland voorkomen, maakt Hazenpootje deel uit van het geslacht Trifolium. De soort dankt zijn naam aan het wollige uiterlijk van deze vlinderbloemige. De bloemen zijn cilindervormig en op de kelktanden staan lange grijze haren. Ook de bladeren en de stengel zijn grijs behaard. Daardoor krijgen de bloempjes een donzig aandoend uiterlijk waarmee de gedachte-associatie met een wollig, zacht, pluizig konijnen- of hazenpootje verklaarbaar is. Zeker als je bedenkt dat Hazenpootje vaak groeit in droge, zanderige, gras- en hooilanden waar hazen en konijnen zich prima thuis voelen.
In eerdere bijdragen aan Stadsplanten beschreven Rutger Barends – http://www.stadsplanten.nl/2018/05/hooiland-in-de-stad/ – en Niels Eimers – https://www.stadsplanten.nl/?s=hazenpootje al hoe sommige planten uit schrale buitengebieden, waaronder Hazenpootje, zijn opgerukt naar de stedelijke omgeving. Door wegbermen niet te bemesten, regelmatig te maaien en maaisel af te voeren, verschraalt de grond en vormt zich een milieu waarin planten uit bloemrijke graslanden zich thuis voelen. Zanderige wegbermen en stukjes gras, waar de bodem kalkarm is zijn typisch de plekken waar je in de stad en het dorp Hazenpootje vindt.
De plant behoort tot de vlinderbloemigen. De bloemen van de vlinderbloemfamilie bestaan uit een kelk van vijf bloemblaadjes die meestal vergroeid zijn en een kroon van vijf blaadjes, waarvan er twee volledig, en de drie anderen alleen aan de voet vergroeid zijn. Dat klinkt ingewikkeld maar voor veel lezers zal dat herkenbaar zijn als je denkt aan de bloemen van de wikkesoorten, brem, klaver en lathyrus. Voor ons voedsel is deze plantenfamilie bijzonder belangrijk. De vruchten van de vlinderbloemigen zijn peulvruchten zoals doperwten, sperziebonen, kapucijners, bruine bonen, kidneybonen en b.v. ook pinda’s.
Hazenpootje bloeit van juli tot in de herfst. De bloemen vormen cilindervormige bloemhoofdjes in de bladoksels aan het einde van de stengels.
De kroonbladen zijn wit tot roze maar blijven verscholen achter de kelktanden die rood van kleur zijn. Doordat de kroonbladen in de loop van het seizoen steeds roder van kleur worden, krijgen de bloemhoofdjes van Hazenpootjes een steeds roder karakter. De plant vormt kleine peultjes waarbij elke peul maar één zaadje bevat.
Hazenpootje is een geliefde plant voor droogbloemboeketten.
Op de pagina’s Stadsplanten van Amersfoort proberen wij vooral aandacht te geven aan planten die algemeen voorkomen in een bepaalde tijd van het jaar. Dat geeft de grootste kans dat de beschreven plant eenvoudig op dat moment gevonden kan worden in de eigen omgeving. Daarnaast melden wij uiteraard ook vondsten van bijzondere, zeldzame planten.
Joop de Wilde
