Houdt Lathyruswikke van begraafplaatsen?

Maart 2021 liep ik een mossensnuffelrondje over de Algemene Begraafplaats Crooswijk. Maar de grootste verrassing zat die dag niet in de mossen maar bij de vaatplanten. Op het oudste gedeelte van de begraafplaats, aan de kant van de Rotte, ligt een groot verhoogd ‘kwadraat’ van grafkelders. Je kunt met een trap omhoog en dan vind je binnen het vierkant een cirkel van grafkelderdeksels. Ik klom naar boven en bestudeerde de grinderige vlakte tussen deze rijen grafkelders. Er groeiden wat mosjes zoals Halve maantjesmos en Gedrongen kantmos.

En toen viel wat verderop mijn oog op plukjes van een niet bloeiende wat behaarde wikkeachtige met weinig blaadjes. Het leek wel Lathyruswikke, een kleine wikkesoort die vroeg in het jaar bloeit. Maar, die lijkt vegetatief veel op Vergeten wikke en toen bleek dat hij nog niet eerder in Rotterdam was gemeld hield ik een slag om de arm. Maar, toen ik in mei weer ging kijken stond hij prachtig teer te bloeien (kopfoto) en was het onmiskenbaar Lathyruswikke. De Vergeten wikke stond er trouwens ook, op één plekje groeiden ze zelfs door elkaar heen. Lathyruswikke is in alle opzichten kleiner en de bovenste bladeren hebben twee of drie paar deelblaadjes. In het jonge vegetatieve stadium zijn de deelblaadjes door de ingedeukte top wat hartvormig.

Waar voelt Lathyruswikke zich thuis?

Een van de redenen dat Lathyruswikke snel in mijn gedachten kwam was dat ik die soort eerder op een begraafplaats had gevonden, namelijk in Doetinchem. Vlakdekkend in een paar vakken. Dat ik hem nu op de begraafplaats bij mij om de hoek vond maakte me nieuwsgierig of begraafplaatsen ook echt een geliefde standplaats zijn voor Lathyruswikke.

Zoals bovenstaand verspreidingskaartje laat zien heeft Lathyruswikke met een duidelijke voorkeur voor de kuststreek. Daarnaast is het een rivierbegeleider, met name langs de IJssel, de Nederrijn en het noordelijke deel van de Maas wordt hij gemeld. Ook duikt hij op in het grindbed van spoorwegen en in bermen langs grotere wegen: mogelijk aangevoerd met bouwzand. Verder duikt hij hier en daar in het buitengebied op, soms langs een weg maar ook op een vliegveld of heideterrein.

Ik doorzocht de waarnemingen van de laatste 10 jaar in de verspreidingsatlas en op waarneming.nl. Op de stedelijke locaties blijken begraafplaatsen vrij goed vertegenwoordigd, maar ook parkeerterreinen en bedrijventerreinen komen vaker langs. In diverse steden en dorpen is de begraafplaats wel de enige plek waar de soort de afgelopen tien jaar is aangetroffen, zoals in Cuijk, Grave, Haarlem, Hernen, Reek, Rotterdam, Schiedam, St Jansteen en Vught, In Amsterdam, Doetinchem, Huizen, Nijmegen, Sas van Gent en Zwolle is Lathyruswikke zowel op een begraafplaats als daarbuiten gevonden.

Het is wel logisch dat op begraafplaatsen plekjes te vinden zijn waar de eenjarige Lathyruswikke zich thuis voelt. Hij heeft een voorkeur voor een zonnige standplaats op droge, schrale, zandgrond met open plekken maar niet stuivend. Het harken en schoffelen dat vaak op een begraafplaats gebeurt zorgt dat er kiemplek is. En de bodem is droog want graven moeten 30 cm boven het gemiddeld grondwaterpeil liggen zodat de lijken kunnen vergaan.

Wanneer en waar kun je naar Lathyruswikke uitkijken?

Lathyruswikke maakt vaak al voor de winter rozetten die dankzij de hartvormige deelblaadjes vrij goed herkenbaar zijn. Het is een vroege bloeier, de bloeipiek ligt eind april. Als je een vegetatief exemplaar hebt gespot raad ik je aan om eind april/begin mei te controleren of het hem echt is.

Het is natuurlijk leuk als je komend voorjaar uitkijkt naar Lathyruswikke op de begraafplaats bij jou in de buurt, Maar ik hoop dat je ook daarbuiten uitkijkt naar deze charmante kleine wikke, anders krijgen we straks een erg vertekend beeld van zijn stadse standplaatsen.