Een schrale berm, deel 2
Over veldjes, overhoekjes, bermen en taluds
Deel 2 over schrale bermen. Een standplaats met soms onverwachte soorten in het Oosten van het land.
Kandelaartje en Duinsterretje
Toch nog even terug naar het voorjaar met Kandelaartje als één van die specialisten van schrale en neutrale tot kalkrijke, veelal opgebrachte, grond. Kandelaartje is o.a. in Deventer te vinden op verkeerspleinen en in bermen. De bloeistengels zijn rood aangelopen. Door het massaal voorkomen op zo’n verkeersplein ziet het daar dan helemaal rood.
Er zijn diverse bermen te vinden met tussen de Kandelaartjes, ook nog een andere soort van kalkrijke grond. Het Duinsterretje, Syntrichia ruralis. Ik laat het hier maar even op deze ‘verzamelsoort’ houden: er zijn er namelijk twee, Groot duinsterretje en Klein duinsterretje).
Duinsterretje behoort tot de bladmossen en één van de eigenschappen van bladmossen is dat bij onvoldoende vocht de bladeren ineenschrompelen. Bij vochtig weer wordt er weer water opgenomen en ontvouwen de bladeren zich. Sommige soorten mos zijn bij droog weer totaal niet zichtbaar zoals de vele knikmossen, die zonder sporenkapsels sowieso al nauwelijks te vinden zijn. Dat is bij Duinsterretje wel anders, naast de grootte van de soort, zijn de glasharen een goed zichtbaar kenmerk, ook bij droogte.
Klein blauw plantje
Bermen, al dan niet schraal, staan ook vol met kleine blauwe plantjes. Vaak niet groter dan enkele centimeters en dit zijn zo ongeveer het enige dat niet wit bloeit in het voorjaar. Het is één van de vroegbloeiende ereprijzen. De Velderereprijs (Veronica arvensis).
Hierboven is te zien wat wordt bedoelt met de grootte, naast Vroegeling en de Zandhoornbloem. Allemaal niet veel groter dan enkele centimeters. Veldereprijs is een soort die iedere gebruiker van de straat dagelijks tegen kan komen, in ieder geval vanaf maart tot eind december, al dan niet in de vorm van rechtopstaande afgestorven planten met hartvormige vruchten. Behalve in bermen is de soort ook op verweerde muurtjes en aan de voet van muren te vinden.
Een zoektocht naar meer informatie leert dat er over Veldereprijs, en het geslacht ereprijs in het algemeen, diverse publicaties en meldingen zijn over de medicinale effecten. Zo wordt aan Veldereprijs de volgende effecten toegekend:
- Ontstekingsremmend: Er wordt gesuggereerd dat Veronica arvensis ontstekingsremmende eigenschappen heeft, wat kan helpen bij aandoeningen waarbij ontstekingen een rol spelen, zoals gewrichtspijn.
- Slijmoplossend: Traditioneel wordt het kruid gebruikt om slijm in de luchtwegen te helpen verminderen en ophoesten gemakkelijker te maken, waardoor het zou kunnen helpen bij hoest en luchtweginfecties.
- Diuretisch: Sommige bronnen geven aan dat Veronica arvensis een diuretisch effect kan hebben, wat betekent dat het de urineproductie zou kunnen stimuleren en helpen bij het verwijderen van overtollig vocht uit het lichaam.
- Krampstillend: Er wordt gezegd dat het kruid krampstillende eigenschappen heeft, wat kan helpen bij het verlichten van spierspasmen en krampen.
- Wondgenezing: In de volksgeneeskunde wordt het soms gebruikt voor wondgenezing, mogelijk vanwege de aanwezigheid van bepaalde bioactieve verbindingen.
Bovenstaande lijst is overigens tot stand gekomen door aan ChatGPT de vraag voor te leggen welke medicinale eigenschappen Veronica arvensis heeft. Dat is het fijne aan ChatGPT: er wordt een lijstje opgelepeld, met de disclaimer erbij dat de werking niet wetenschappelijk bewezen is. Overigens is de Nederlandse naam zoals door ChatGPT aangegeven Akkervergeet-mij-nietje. Dat is natuurlijk niet correct. Blijkbaar is ergens in door ChatGPT gebruikte bronnen Akkervergeet-mij-nietje gekoppeld aan Veronica arvensis. Tja…. een korreltje zout is nodig voor interpretatie van de uitkomsten van Generatieve Kunstmatige Intelligentie. Tot zover dit experiment met ChatGPT.
Overigens is bovenstaande lijst met vermeende, maar nooit wetenschappelijk aangetoonde lijst met effecten, goed beschreven in een artikel dat beschikbaar is via de Nationale Medische Bibliotheek van de Verenigde staten, de NIH.
Klein kruiskruid
Schraal of niet, Klein kruiskruid (Senecio vulgaris) is vaak wel te vinden. Vanaf het vroege voorjaar en feitelijk het hele jaar door. Meestal is Klein kruiskruid te vinden in de top10 (vaak op 1 of 2) van meest gevonden bloeiende planten van de eindejaarsplantenjacht van FLORON).
De standplaats
Hoe ziet nu zo’n plaats eruit? Hieronder is het overzicht waar bovenstaande foto’s zijn genomen.
Die 1.5-2 meter brede strook biedt voor de enthousiaste florist veel om te beleven. Minitatuur, dat wel, maar vaak zijn het leuke plekken met verrassende soorten, zoals de grote hoeveelheid Kandelaartjes die er te vinden zijn.
Geraadpleegde bronnen
