Als een lopend vuurtje door de straten

Mijn eerste polletjes Klein fakkelgras vond ik zes jaar geleden op een stoep in Maasland. Een paar frisgroene plukjes stonden fier overeind tussen de grijze tegels, ze fleurden de boel lekker op. Ik vond hem zo leuk dat ik dacht dat het een ontsnapte tuinplant was, maar dat is niet zo logisch voor een eenjarig grasjes. Hij schijnt vooral te zijn gestart via gemorst vogelzaad en als meelifter met potplanten en kampeerders uit mediterrane streken.

Klein fakkelgras lijkt wel op de andere Fakkelgrassen die in Nederland voorkomen, maar hij is eenjarig en heeft een compactere bloeiwijze en de top van de lemma’s is ingesneden. Hij is daarom van de andere fakkelgrassen (Koeleria) afgeplitst in het geslacht Rostraria.

Versnelling

In de jaren daarna kwam ik het grasje een of twee keer per jaar tegen, een paar polletjes tegelijk. Maar in 2021 was het al drie keer geworden en dit jaar heb ik hem binnen drie weken op vijf plaatsen gezien terwijl het plantenseizoen pas halverwege is en ik er niet specifiek naar op zoek ben gegaan. Het zijn vaak ook grotere groeiplekken dan in de eerste jaren.

Eind mei spotte ik langs mijn woon-werkroute in Rotterdam-Noord een polletje, niet veel, maar wel nieuw voor dat kilometerhok. Begin juni vond ik op Katendrecht (Rotterdam) een hele strook onderlangs een hek en aan de overkant van de stoep groeiden nog wat plukken tegen het stroomkastje en langs de boomspiegelranden. 14 juni werd ik bij metrostation Rhoon verrast door een voortuin gevuld met Klein fakkelgras, slechts afgewisseld met wat Kruipertjes. Ik kon terugvinden dat hij daar al sinds 2014 voorkomt, toen werden twee exemplaren gemeld. Op 15 juni, fietsend door Tilburg, constateerde ik verbaasd dat zich in een paar straten tussen stoep en gevel lange randen van Klein fakkelgras hadden gevormd. Het leek zelfs alsof er niets anders groeide. Zou een veegmachine het zaad mooi uitsmeren? Ten slotte spotte ik op 17 juni in een woonstraat in Maasdam (Hoekse Waard), overal kleine polletjes tussen de klinkers.

Historische verspreiding

De allereerste Nederlandse waarneming was in 1877 in Apeldoorn, met als toelichting ‘aangevoerd met mest’. Daarna een paar waarnemingen uit Amsterdam, Rotterdam en Apeldoorn gelinkt aan overslag. Vanaf de 70-er jaren duikt hij ook in een paar andere steden en dorpen op, Vanaf 2000 gaat de teller iets harder lopen. Utrecht loopt voorop en in 2009 is hij al in acht kilometerhokken gemeld. Vanaf 2015 zit er een stevige groei in zoals onderstaand grafiekje laat zien. Het laatste staafje heb ik lineair geëxtrapoleerd naar 5 jaar, maar als het verder gaat zoals nu denk ik dat we in deze periode de driehonderd hokken wel zullen overschrijden, zeker als jullie nu gericht op zoek gaan naar dit grasje.

Explosie

De ‘explosie’ past in een patroon dat we vaak bij nieuwkomers zien, eerst een langzame uitbreiding gevolgd door een razendsnelle verdere verspreiding. Het is een mediterrane soort die via diverse routes ons land heeft bereikt en dit nu aan het veroveren is. Hij staat op zonnige, droge, stenige of zandige grond. De warme en droge periodes van de afgelopen jaren hebben de verspreiding geholpen omdat de soort daaraan is aangepast. De omschrijving op de Verspreidingsatlas uit 2015 “zeer zeldzaam in Nederland” moet denk ik maar eens aangepast worden.

.