Vroegeling – klein, opvallend en verrassend
Het is niet zo verbazingwekkend dat het eenjarig plantje “Vroegeling”, Vroegeling heet. Daar zijn twee goede verklaringen voor. De eerste is dat het plantje als één van de eerste vroeg in het voorjaar in bloei staat. Een tweede reden kan zijn dat de ontwikkeling van het plantje al in de herfst van het voorgaande jaar plaats vindt. Het is een éénjarige plant waarvan de zaden al in het najaar ontkiemen en waaruit een plat op de grond liggende rozet ontstaat. Pas na de winter, in het vroege voorjaar, verschijnen er bloemstengels.
De eerste bloeiende plantjes worden al begin februari gevonden. Je moet wel even bukken want de bloemstengel is vaak niet groter dan zo’n anderhalve centimeter. Maar omdat er nauwelijks andere plantjes in bloei staan en de Vroegeling massaal aanwezig is, valt je oog wel onmiddellijk op de rijkelijk aanwezige kleine witte bloempjes. Als het gaat om aandacht is de grootste concurrent in die tijd van het jaar de Kleine veldkers. Als je van anderhalve meter hoogte op het plantje neer kijkt is het moeilijk onmiddellijk vast te stellen of je te maken hebt met de Kleine veldkers of Vroegeling. Het is echter vrij eenvoudig het verschil vast te stellen. Het is een kwestie van diep bukken en te kijken naar de bladvorm en vooral naar de rozet van waaruit de bloeistengel opstijgt.
Bij de Vroegeling zien we een rozet die bestaat uit platliggende ovale blaadjes. Bij de kleine veldkers is er ook sprake van een rozet maar die bestaat uit meerder stengels waaraan vele kleine blaadjes die tegenover elkaar aan de stengel groeien. Wie goed naar de bloempjes kijkt ziet ook grote verschillen als ze open zijn. Bij de Vroegeling lijkt het om acht witte kroonblaadjes te gaan. Als je echter goed kijkt zie je dat het om vier kroonbladeren gaat die diep ingesneden zijn. Bij de Kleine veldkers gaat het duidelijk om vier, niet ingesneden witte kroonblaadjes. Ze behoren beiden tot de kruisbloemenfamilie.
De vruchten van Vroegeling zijn houwtjes waarbij de zaden gescheiden worden door een tussenschot in de vrucht. Als de vruchten open zijn gesprongen en de zaden er uit zijn gevallen blijven de witte tussenschotjes over. Daardoor valt het plantje ook in die periode onmiddellijk op.
Het is ook zeer de moeite waard met een goede loep te kijken naar de haartjes op het blad van de Vroegeling. Zulke mooie sterharen zie je niet iedere dag.
Op de pagina’s stadsplanten van Amersfoort proberen wij vooral aandacht te geven aan planten die algemeen voorkomen in een bepaalde tijd van het jaar. Dat geeft de grootste kans dat de beschreven plant eenvoudig op dat moment gevonden kan worden in de eigen omgeving. Daarnaast melden wij uiteraard ook vondsten van bijzondere, zeldzame planten.
